Geography is a fascinating subject that helps students understand the physical and human aspects of the world. This Class 9 Geography Annual Examination Question Paper 2025 covers a wide range of topics, including climate, population distribution, economic activities, agriculture, and urbanization. Designed to assess students’ conceptual knowledge and analytical skills, this question paper includes multiple-choice questions, short-answer questions, and descriptive questions to test their understanding of key geographical concepts.
Class 9 Geography Annual Examination Question Paper 2025
1. শুদ্ধ উত্তৰটো বাচি উলিওৰা (Choose the correct answer) 1 X 8 = 8
(a) পৃথিৱীত মানুহৰ সৃষ্টি কেতিয়া হৈছিল? When was human being born on the Earth?
(১) ৫-৬ লাখ বছৰ পূৰ্বে (5-6 Lakh years ago)
(২) ১-২ লাখ বছৰ পূৰ্বে (1-2 Lakh years ago)
(৩) ৫০-৬০ লাখ বছৰ পূৰ্বে (50-60 Lakh years ago)
(৪) ১০-১২ লাখ বছৰ পূৰ্বে (10-12 Lakh years ago)
উত্তৰ: (২) ১-২ লাখ বছৰ পূৰ্বে (1-2 Lakh years ago)
(b) উক্তি A: বায়ুৰ ঘনত্ব কমি গ’লে বায়ুৰ চাপ কমে
যুক্তি B: ঘনত্ব কমিলে বায়ু পাতল হৈ পৰে
Assertion A: When the density of air decreases, the pressure of the air decreases.
Reason B: When the density decreases, the air becomes lighter.
(১) A আৰু R দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু R হ’ল A ৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা
(1) Both A and R are true, and R is the correct explanation of A.
(২) A আৰু R দুয়োটা শুদ্ধ, কিন্তু R, A ৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা নহয়
(2) Both A and R are true, but R is not the correct explanation of A.
(৩) A শুদ্ধ, কিন্তু R অশুদ্ধ
(3) A is true, but R is false.
(৪) যদি A অশুদ্ধ, কিন্তু R শুদ্ধ
(4) If A is false, but R is true.
উত্তৰ: (১) A আৰু R দুয়োটা শুদ্ধ, আৰু R হ’ল A ৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা (Both A and R are true, and R is the correct explanation of A.)
(c) জনপ্ৰব্ৰজনৰ আকর্ষী কাৰক কেইটা চিনাক্ত কৰা। Identify the pull factors of human migration.
(a) কৰ্মসংস্থাপনৰ অভাৱ (Lack of employment)
(চ) উন্নত জীৱন ধাৰণৰ মান (Better standard of living)
(c) ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা (Political instability)
(d) সাৰুৱা ভূমিৰ প্ৰাচুর্য (Abundance of fertile land)
(১) a, b আৰু c শুদ্ধ
(২) a আৰু c শুদ্ধ
(৩) a আৰু d শুদ্ধ
(৪) b আৰু d শুদ্ধ
উত্তৰ: (৪) b আৰু d শুদ্ধ (উন্নত জীৱন ধাৰণৰ মান আৰু সাৰুৱা ভূমিৰ প্ৰাচুর্য) (Better standard of living and abundance of fertile land)
(d) তলৰ কোনখন বিশ্বৰ সৰ্বপ্ৰথম মহানগৰ? Which of the following is the world’s first city?
(১) লণ্ডন (London)
(২) মেক্সিক’ (Mexico)
(৩) টকিঅ’ (Tokyo)
(৪) নতুন দিল্লী (New Delhi)
উত্তৰ: (২) মেক্সিক’ (Mexico)
(e) তলৰ কোনবিধ পুনঃসৃষ্টিক্ষম সম্পদৰ উদাহৰণ? Which of the following is a renewable resource?
(১) কয়লা (Coal)
(২) সোণ (Gold)
(৩) বায়ু (Air)
(৪) লোহা (Iron)
উত্তৰ: (৩) বায়ু (Air)
(f) ‘মাছ ধৰা’ কাৰ্যত জড়িত লোকসকলৰ বৃত্তি কি?
(১) প্রাথমিক বৃত্তি (Primary Occupation)
(২) দ্বিতীয় বৃত্তি (Secondary Occupation)
(৩) তৃতীয় বৃত্তি (Tertiary Occupation)
(৪) চতুৰ্থ বৃত্তি (Quaternary Occupation)
উত্তৰ: (১) প্রাথমিক বৃত্তি (Primary Occupation)
(g) তলৰ কোনবিধ শুষ্ক কৃষিৰ উদাহৰণ?
(১) ধান (Paddy)
(২) মৰাপাট (Jute)
(৩) কল (Banana)
(৪) বজৰা (Bajra)
উত্তৰ: (৪) বজৰা (Bajra)
(h) ৰেডিঅ’ আৰু টেলিভিশ্বনৰ উৎপাদনকাৰী উদ্যোগ কোনবিধ উদ্যোগৰ অন্তৰ্গত?
(১) মৌলিক উদ্যোগ (Basic Industry)
(২) উপভোগ্য দ্রব্যৰ উদ্যোগ (Consumer Goods Industry)
(৩) বনজ সম্পদভিত্তিক উদ্যোগ (Forest-based Industry)
(৪) খনিজ সম্পদ ভিত্তিক উদ্যোগ (Mineral-based Industry)
উত্তৰ: (২) উপভোগ্য দ্রব্যৰ উদ্যোগ (Consumer Goods Industry)
2. অতি চমু উত্তৰ দিয়া (Give very short answers) 1X6=6
(a) জনসংখ্যা হিচাপে পৃথিৱীৰ বৃহত্তম ধৰ্মীয় গোষ্ঠীটো কি? Which is the largest religious group in terms of population?
উত্তৰ: খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম (Christianity)
(b) কোন বৰ্ষত পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা প্ৰায় ১ মহানিযুত আছিল? In which year did the world have a population of about 1 billion?
উত্তৰ: ১৮০৪ (1804)
(c) জনবসতিৰ ঘনত্বৰ সংজ্ঞা দিয়া। Define the term population density.
উত্তৰ: জনবসতিৰ ঘনত্ব হ’ল নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ প্ৰতি একক ক্ষেত্ৰফলত বসবাস কৰা লোকৰ সংখ্যা। (Population density is the number of people living per unit area of a specific region.)
(d) বসতি ভূগোলৰ জন্মদাতা কোন? Who is the founder of Settlement Geography?
উত্তৰ: এই ক্ষেত্ৰখন বিশেষভাৱে কোনো ব্যক্তিৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠিত নহয়; ই সময়ৰ সৈতে বিকাশ লাভ কৰিছে। (This field has developed over time and is not attributed to a single founder.)
(e) পৃথিৱীৰ দেশসমূহৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক পৰিমাণে ঘেঁহু উৎপাদন হোৱা দেশখন কি? Which country is the largest wheat producing country in the world?
উত্তৰ: চীন (China)
(f) জে এন টাটাই প্ৰথমটো লোহা-ইস্পাত উদ্যোগ ক’ত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল? Where did J. N. Tata establish the first iron and steel industry?
উত্তৰ: জামশেদপুৰ, ঝাৰখণ্ড, ভাৰত (Jamshedpur, Jharkhand, India)
3. বায়ুৰ আৰ্দ্ৰতা বুলিলে কি বুজা? What is meant by the humidity of air?
উত্তৰ: বায়ুৰ আৰ্দ্ৰতা বুলিলে বায়ুত উপস্থিত জলীয় বাষ্পৰ পৰিমাণক বুজায়। ই বায়ুৰ আর্দ্ৰতাৰ মাত্ৰা সূচায়, যাৰ দ্বাৰা বায়ু কিমান পৰিমাণে জলীয় বাষ্প ধারণ কৰিছে সেয়া প্ৰকাশ পায়।
4. মানৱ ভূগোলৰ সংজ্ঞা দিয়া। Define the term human geography.
উত্তৰ: মানৱ ভূগোল হৈছে ভূগোলৰ সেই শাখা যি মানুহৰ সমাজ, সংস্কৃতি, অৰ্থনীতি আৰু পৰিৱেশৰ সৈতে তেওঁলোকৰ আন্তঃসম্পৰ্ক অধ্যয়ন কৰে। ই মানুহ আৰু তেওঁলোকৰ ভৌগোলিক পৰিৱেশৰ মাজৰ স্থানীয় সম্পৰ্কসমূহৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে।
5. প্ৰাকৃতিক সম্পদ কাক বোলে? What are natural resources?
উত্তৰ: প্ৰাকৃতিক সম্পদ সেইবোৰ সামগ্ৰী বা উপাদানক কোৱা হয় যিবোৰ প্ৰাকৃতিকভাৱে পৰিৱেশত বিদ্যমান থাকে আৰু মানুহে লাভৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, বায়ু, পানী, মাটি, খনিজ পদাৰ্থ, আৰু বনজ সম্পদ।
6. কোনবোৰ অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ তৃতীয়ক বৃত্তি বুলি কোৱা হয়? উদাহৰণসহ লিখা। Which economic activities are included in the Tertiary occupation? State them with examples.
উত্তৰ: তৃতীয়ক বৃত্তি (Tertiary Occupation) সেইবোৰ অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপক কোৱা হয় যিবোৰে সেবা প্ৰদান আৰু বাণিজ্যিক কাৰ্যকলাপৰ সৈতে জড়িত। উদাহৰণস্বৰূপে, শিক্ষাদান, চিকিৎসা সেবা, পৰ্যটন, বেংকিং, বীমা, আৰু পৰিবহন।
7. মৌলিক উদ্যোগ বুলিলে কি বুজা? উদাহৰণ দি লিখা। What do you mean by basic industry? Give an example.
উত্তৰ: মৌলিক উদ্যোগ (Basic Industry) সেইবোৰ উদ্যোগক কোৱা হয় যিবোৰে অন্য উদ্যোগসমূহৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কাঁচামাল বা প্ৰাথমিক সামগ্ৰী উৎপাদন কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ইস্পাত উদ্যোগ, যিয়ে গাড়ী নিৰ্মাণ আৰু নিৰ্মাণ ক্ষেত্ৰৰ বাবে ইস্পাত যোগান ধৰে।
8. বৃত্তিগত ক্ষেত্ৰখনলৈ পৰিৱৰ্তন অনা কাৰক কিছুমান উল্লেখ কৰা। State the factors responsible for bringing about changes in the field of occupation.
উত্তৰ: বৃত্তিগত ক্ষেত্ৰখনত পৰিৱৰ্তন অনা কাৰকসমূহ হ’ল:
- প্ৰযুক্তিৰ উন্নয়ন: নতুন প্ৰযুক্তিৰ প্ৰৱেশে কামৰ প্ৰকৃতি সলনি কৰে আৰু কিছুমান বৃত্তি অপ্ৰচলিত কৰি তোলে।
- অৰ্থনৈতিক পৰিৱৰ্তন: অৰ্থনৈতিক মন্দা বা উন্নতিৰ ফলত কিছুমান খণ্ডত চাকৰিৰ প্ৰাপ্যতা বৃদ্ধি বা হ্ৰাস পায়।
- শিক্ষা আৰু দক্ষতা: উচ্চ শিক্ষা আৰু নতুন দক্ষতা অৰ্জনে মানুহক নতুন বৃত্তিত যোগদান কৰিবলৈ সক্ষম কৰে।
- গ্লোবালাইজেচন: আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য আৰু বহুজাতিক কোম্পানীৰ প্ৰভাৱেও বৃত্তিগত ক্ষেত্ৰত পৰিৱৰ্তন আনে।
9. বৰষুণৰ প্ৰকাৰসমূহ কি কি? যিকোনো এবিধ বৃষ্টিৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা। What are the types of rainfall? Briefly describe any one type of rainfall.
উত্তৰ:বৰষুণ মুঠতে তিনি প্ৰকাৰৰ:
- বৈশিষ্ট্যগত বৰষুণ (Convectional Rainfall): এই প্ৰকাৰৰ বৰষুণ সাধাৰণতে গ্ৰীষ্মকালত দেখা যায়, যেতিয়া সূৰ্যৰ তীব্ৰ তাপৰ বাবে মাটিৰ পৃষ্ঠত থকা বায়ু তৎক্ষণাৎ গৰম হৈ ওপৰলৈ উঠে। এই গৰম বায়ু ঠাণ্ডা হৈ জলীয় বাষ্পে ঘনীভূত হৈ বৰষুণৰ সৃষ্টি কৰে। সাধাৰণতে এই বৰষুণে স্বল্প সময়ৰ বাবে তীব্ৰ বৰষুণৰ সৃষ্টি কৰে।
- প্ৰান্তীয় বৰষুণ (Orographic or Relief Rainfall): এই বৰষুণ পৰ্বতীয়া অঞ্চলত দেখা যায়, যেতিয়া বায়ু পৰ্বতৰ ঢালত ওপৰলৈ উঠি ঠাণ্ডা হয় আৰু জলীয় বাষ্পে ঘনীভূত হৈ বৰষুণৰ সৃষ্টি কৰে। পৰ্বতৰ আনফালে বায়ু শুকান হৈ পৰে, যাক ‘Rain Shadow’ অঞ্চল বুলি কোৱা হয়।
- প্ৰান্তৰীয় বৰষুণ (Frontal or Cyclonic Rainfall): এই বৰষুণ শীতল আৰু গৰম বায়ুৰ সন্মুখত সংঘটিত হয়। গৰম বায়ু ওপৰলৈ উঠি ঠাণ্ডা হয় আৰু জলীয় বাষ্পে ঘনীভূত হৈ বৰষুণৰ সৃষ্টি কৰে।
10. পৃথিৱীয় মেৰুদণ্ডক ২৩° কোণ কৰি সূৰ্যক প্রদক্ষিণ কৰাৰ লগত গ্ৰীষ্মকাল আৰু শীতকাল কেনেদৰে সম্পৰ্কিত? How are summer and winter related to the Earth’s orbit around the Sun at an angle of 23°? 3
উত্তৰ: পৃথিৱী ২৩.৫° কোণেৰে নিজৰ মেৰুদণ্ডত হেলনীয়া অৱস্থাত সূৰ্যৰ চাৰিওফালে পৰিক্ৰমা কৰে। এই হেলনীয়াতাৰ বাবে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন স্থানত সূৰ্যৰ কিৰণৰ পৰিমাণ আৰু কোণ সলনি হয়, যাৰ ফলত ঋতু পৰিৱৰ্তন হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, উত্তৰ গোলাৰ্ধত গ্ৰীষ্মকালত (জুন-আগষ্ট), উত্তৰ মেৰু সূৰ্যৰ ফালে হেলনীয়া হয়, যাৰ বাবে এই অঞ্চলত অধিক তাপ আৰু দীঘলীয়া দিন থাকে। বিপৰীতে, এই সময়ত দক্ষিণ গোলাৰ্ধত শীতকাল হয়, কিয়নো দক্ষিণ মেৰু সূৰ্যৰ পৰা আঁতৰত থাকে। এইদৰে, পৃথিৱীৰ মেৰুদণ্ডৰ হেলনীয়াতাই গ্ৰীষ্ম আৰু শীতৰ সৃষ্টি কৰে।
11. চুলি, নাক, মুখ, উচ্চতা, ছাল আদিৰ দৈহিক বৈশিষ্ট্যৰ আধাৰত পৃথিৱীৰ মানুহক কেনেকৈ চিনাক্ত কৰা হয়? Divide human beings based on physical characteristics such as hair, nose, face, height, skin, etc.
উত্তৰ: মানুহৰ দৈহিক বৈশিষ্ট্যৰ আধাৰত সাধাৰণতে তিনি প্ৰধান জাতিগত গোট চিনাক্ত কৰা হয়:
- ককেশীয় (Caucasoid): এই গোটৰ লোকসকলৰ চুলি সাধাৰণতে সোজা বা অলপ ঢৌখেল, নাক পাত্ৰ আৰু দীঘলীয়া, মুখমণ্ডল দীঘলীয়া আৰু ছালৰ ৰং ফৰকাল পৰা বাদামী। এই গোটৰ লোকসকল ইউৰোপ, পশ্চিম এছিয়া আৰু দক্ষিণ এছিয়াত প্ৰধানভাৱে দেখা যায়।
- মংগোলীয় (Mongoloid): এই গোটৰ লোকসকলৰ চুলি সোজা আৰু ক’লা, নাক চেপ্টা, মুখমণ্ডল বিস্তৃত আৰু ছালৰ ৰং হালধীয়া পৰা পাতল বাদামী। এই গোটৰ লোকসকল পূব এছিয়া, দক্ষিণ-পূব এছিয়া আৰু আমেৰিকাত প্ৰধানভাৱে দেখা যায়।
- নেগ্ৰয়েড (Negroid): এই গোটৰ লোকসকলৰ চুলি কুৰুকা, নাক বিস্তৃত আৰু চেপ্টা, ওঁঠ পাত্ৰ আৰু ছালৰ ৰং গাঢ় বাদামী পৰা ক’লা। এই গোটৰ লোকসকল প্ৰধানতঃ আফ্ৰিকাত দেখা যায়।
12. উপযুক্ত তথ্য সহকাৰে ভাৰতবৰ্ষৰ জনসংখ্যাৰ ধৰ্মীয় গাঁথনিৰ ব্যাখ্যা কৰা। Explain the religious structure of the population of India with appropriate data.
উত্তৰ:২০১১ চনৰ জনগণনা অনুসাৰে, ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গাঁথনি এইদৰে আছিল:
- হিন্দু: ৭৯.৮%
- মুছলমান: ১৪.২%
- খ্ৰীষ্টান: ২.৩%
- শিখ: ১.৭%
- বৌদ্ধ: ০.৭%
- জৈন: ০.৪%
- অন্যান্য: ০.৯%
এই তথ্য অনুসাৰে, ভাৰতত হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী লোকসকল সংখ্যাগৰিষ্ঠ। মুছলমানসকল দ্বিতীয় বৃহত্তম ধৰ্মীয় গোট। খ্ৰীষ্টান, শিখ, বৌদ্ধ আৰু জৈন ধৰ্মাৱলম্বী লোকসকলৰ সংখ্যা তুলনামূলকভাৱে কম।
13. ‘কেন্দ্রীয় ব্যৱসায় এলেকা’ বুলিলে কি বুজা? ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহৰ উল্লেখ কৰা। What do you mean by a Central Business District? Mention its basic characteristics.
উত্তৰ: কেন্দ্ৰীয় ব্যৱসায় এলেকা (Central Business District – CBD) হৈছে চহৰৰ কেন্দ্ৰস্থল, য’ত ব্যৱসায়িক, বাণিজ্যিক আৰু প্ৰশাসনিক কাৰ্যকলাপৰ ঘনত্ব বেছি থাকে। ইয়াৰ মূল বৈশিষ্ট্যসমূহ হ’ল:
- উচ্চ ভূমি মূল্য: এই এলেকাত ভূমিৰ মূল্য অত্যন্ত বেছি হয়।
- উচ্চ আকাশচুম্বী অট্টালিকা: ব্যৱসায়িক কাৰ্যালয় আৰু বাণিজ্যিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ বাবে উচ্চ অট্টালিকা নিৰ্মাণ কৰা হয়।
14. ধান খেতিৰ বাবে কেনে পৰিৱেশৰ প্ৰয়োজন? ইয়াৰ ভৌগোলিক বিতৰণৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা। What kind of environment is required for rice cultivation? Write briefly about the geographical distribution of rice.
উত্তৰ: ধান খেতিৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পৰিৱেশ: ধান খেতি সফলতাৰে কৰিবলৈ তলৰ পৰিৱেশগত শর্তসমূহ পূৰণ হোৱাটো প্ৰয়োজনীয়:
- তাপমাত্ৰা: ধান গজিবলৈ গৰম আৰু আর্দ্ৰ জলবায়ু প্ৰয়োজন। বীজ অংকুৰিত হোৱাৰ সময়ত ২০°-২৫°C আৰু গজনৰ সময়ত ২৫°-৩৫°C তাপমাত্ৰা উপযোগী।
- বৰষুণ: বছৰটোত ১০০-২০০ ছেন্টিমিটাৰ বৰষুণ ধান খেতিৰ বাবে আদৰ্শ। যদি পৰ্যাপ্ত বৰষুণ নাথাকে, তেন্তে সেচ ব্যৱস্থাৰ প্ৰয়োজন হয়।
- মাটি: উচ্চ জৈৱিক পদাৰ্থযুক্ত উৰ্বৰ মাটি ধান খেতিৰ বাবে উপযোগী। মাটিৰ pH মান ৫.৫-৬.৫ হোৱাটো ধানৰ গজনৰ বাবে সহায়ক।
ধানৰ ভৌগোলিক বিতৰণ: বিশ্বত ধান উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত চীন আৰু ভাৰত শীৰ্ষস্থানীয়। ভাৰতত পশ্চিমবঙ্গ, বিহাৰ, তামিলনাডু, আন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, উত্তৰপ্ৰদেশ, মধ্যপ্ৰদেশ, কৰ্ণাটক, অসম আৰু ওড়িশা ৰাজ্যসমূহত ব্যাপকভাৱে ধান খেতি কৰা হয়। বিশেষকৈ, গংগা-ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা আৰু উপকূলীয় অঞ্চলসমূহত ধান খেতি বিস্তৃত।
15. ঝুম কৃষিৰ সংজ্ঞা দিয়া। এই কৃষিয়ে কেনেকৈ পৰিৱেশৰ ক্ষতি সাধন কৰে, চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা। Define shifting cultivation. How does this type of agriculture damage the environment?
উত্তৰ: ঝুম কৃষি (Shifting Cultivation) হৈছে এক প্ৰাচীন কৃষিপদ্ধতি, য’ত কৃষকে বনাঞ্চল বা গছপুল পোড়াই ভূমি প্ৰস্তুত কৰি কিছুদিনৰ বাবে খেতি কৰে। মাটি উৰ্বৰতা হ্ৰাস পোৱাৰ পাছত, সেই স্থান এৰি নতুন এলেকাত একে পদ্ধতিত খেতি আৰম্ভ কৰে।
পৰিৱেশগত ক্ষতি:
- মাটিৰ ক্ষয়: গছপুল পোড়োৱাৰ ফলত মাটিৰ ওপৰৰ স্তৰ উন্মুক্ত হৈ যায়, যাৰ ফলত বৰষুণৰ পানীৰে মাটি ক্ষয় হয় আৰু উৰ্বৰতা হ্ৰাস পায়।
- বনাঞ্চল বিনাশ: নিয়মিতভাৱে বনাঞ্চল পোড়োৱাত বন ধ্বংস হয়, যাৰ ফলত জীৱবৈচিত্ৰ্য হ্ৰাস পায় আৰু স্থানীয় বাস্তুতন্ত্ৰ ব্যাহত হয়।
- কাৰ্বন নিৰ্গমন বৃদ্ধি: গছপুল পোড়োৱাৰ সময়ত বায়ুমণ্ডলত কাৰ্বন ডাইঅক্সাইড মুক্ত হয়, যি গ্ৰীণহাউচ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰি জলবায়ু পৰিৱৰ্তনত অৱদান ৰখে।
16. ভাৰতৰ ৩ খন উদ্যোগিক চহৰৰ নাম লিখা। Name three industrial towns of India.
উত্তৰ: ভাৰতৰ ৩ খন উদ্যোগিক চহৰৰ নাম
- জামশেদপুৰ (Jamshedpur): ঝাৰখণ্ডৰ এই চহৰটো টাটা ষ্টীল আৰু অন্য ইস্পাত উদ্যোগৰ বাবে বিখ্যাত।
- সুৰাট (Surat): গুজৰাটৰ এই চহৰটো হীৰা প্ৰস্তুতকৰণ আৰু বস্ত্ৰ উদ্যোগৰ বাবে জনাজাত।
- ভূপাল (Bhopal): মধ্য প্ৰদেশৰ ৰাজধানী চহৰটো বিভিন্ন উদ্যোগ, বিশেষকৈ বিদ্যুৎ আৰু ৰাসায়নিক উদ্যোগৰ বাবে পৰিচিত।
17. অধঃক্ষেপ বুলিলে কি বুজা? বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ অধঃক্ষেপৰ নাম লিখা। What is precipitation? Name the different types of precipitation.
উত্তৰ: অধঃক্ষেপ বুলিলে বায়ুমণ্ডলত থকা জলীয় বাষ্পৰ ঘনীভৱন হৈ পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠত পানী বা বৰফৰ ৰূপত পৰাৰ প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ই জলচক্ৰৰ এটা গুৰুত্বপূর্ণ অংশ।
অধঃক্ষেপৰ প্ৰধান প্ৰকাৰসমূহ:
- বৰষুণ (Rain): বায়ুমণ্ডলত থকা জলীয় বাষ্প ঠাণ্ডা হৈ পানীৰ ফোঁটাৰ ৰূপত মাটিত পৰে।
- সেউতী (Snow): উচ্চ বায়ুমণ্ডলত জলীয় বাষ্প হিমায়িত হৈ সেউতীৰ স্ফটিক গঠন কৰি মাটিত পৰে।
- শিলাবৃষ্টি (Hail): বৰফৰ ডাঠ গুটি ৰূপে অধঃক্ষেপ হয়, সাধাৰণতে ধুমুহাৰ সময়ত দেখা যায়।
- শিলিকা (Sleet): বৰফৰ সৰু কণিকা বা বৰফৰ সৈতে মিশ্ৰিত বৰষুণ।
- তুষাৰ (Drizzle): সৰু আৰু সৰু সৰু পানীৰ ফোঁটাৰে হোৱা হালকা বৰষুণ।
18. জনপ্ৰব্ৰজনৰ যিকোনো ৪টা বিকর্ষী কাৰক সম্পৰ্কে লিখা। Write about any four push factors of human migration.
উত্তৰ: বিকর্ষী কাৰকবোৰ সেইবোৰ অৱস্থা বা পৰিস্থিতি যিয়ে মানুহক নিজৰ বাসস্থান এৰি অন্য ঠাইলৈ স্থানান্তৰিত হোৱাত বাধ্য কৰে। তলত কিছুমান গুৰুত্বপূর্ণ বিকর্ষী কাৰকৰ উল্লেখ কৰা হ’ল:
- প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ (Natural Disasters): ভূমিকম্প, বানপানী, খৰাং আদি প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ ফলত মানুহে নিজৰ ঘৰ এৰি যাব লগা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ২০১১ চনৰ পূৱ আফ্ৰিকাৰ খৰাং।
- ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা (Political Instability): যুদ্ধ, গৃহযুদ্ধ, ৰাজনৈতিক দমন-পীড়নৰ বাবে মানুহে সুৰক্ষিত ঠাই বিচাৰি স্থানান্তৰিত হয়।
- অর্থনৈতিক সংকট (Economic Crisis): কর্মসংস্থাপনৰ অভাৱ, দৰিদ্ৰতা আদি কাৰণেও মানুহে উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত অন্য ঠাইলৈ যায়।
- পৰিবেশগত অৱনতি (Environmental Degradation): মাটিৰ উৰ্বৰতা হ্ৰাস, পানীৰ অভাৱ আদি পৰিবেশগত সমস্যাৰ বাবে কৃষিজীৱী মানুহে অন্য ঠাইলৈ স্থানান্তৰিত হয়।
19. গ্ৰাম্য আৰু পৌৰ বসতিৰ বৈশিষ্ট্যগত পাৰ্থক্যসমূহ লিখা। Write the characteristic differences between rural and urban settlements.
উত্তৰ: গ্ৰাম্য আৰু পৌৰ বসতিৰ মাজত কেইবাটাও গুৰুত্বপূর্ণ পাৰ্থক্য আছে:
- জনসংখ্যা ঘনত্ব (Population Density): গ্ৰাম্য এলেকাত জনসংখ্যা ঘনত্ব কম, আনহাতে পৌৰ এলেকাত ই অধিক।
- অর্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ (Economic Activities): গ্ৰাম্য এলেকাত প্ৰধানকৈ কৃষি, পশুপালন আদি প্ৰাথমিক ক্ষেত্ৰৰ কাম-কাজ হয়; পৌৰ এলেকাত উদ্যোগ, বাণিজ্য, সেৱা আদি তৃতীয়ক আৰু দ্বিতীয়ক ক্ষেত্ৰৰ কাম-কাজ প্ৰধান।
- অৱকাঠামো (Infrastructure): পৌৰ এলেকাত উন্নত শিক্ষাৰ ব্যৱস্থা, স্বাস্থ্য সেৱা, যাত্ৰা-যোৱাৰ সুবিধা থাকে; গ্ৰাম্য এলেকাত এইবোৰৰ অভাৱ দেখা যায়।
- জীৱন ধাৰা (Lifestyle): গ্ৰাম্য এলেকাত সাধাৰণতে সৰল আৰু পৰম্পৰাগত জীৱন ধাৰা দেখা যায়, আনহাতে পৌৰ এলেকাত আধুনিক আৰু ব্যস্ত জীৱন ধাৰা প্ৰচলিত।
20. বর্ধিত জনসংখ্যাই সম্পদৰ ওপৰত কেনেকৈ প্ৰভাৱ পেলায় – আলোচনা কৰা। Discuss the effects of the growing population on resources.
উত্তৰ: জনসংখ্যা বৃদ্ধিয়ে প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ ওপৰত বিভিন্ন ধৰণৰ প্ৰভাৱ পেলায়:
- সম্পদৰ অৱক্ষয় (Resource Depletion): অধিক জনসংখ্যাই খাদ্য, পানী, জ্বালানী আদি সম্পদৰ ওপৰত অধিক চাপ সৃষ্টি কৰে, যাৰ ফলত এইবোৰ সম্পদৰ অভাৱ দেখা যায়।
- পৰিবেশ দূষণ (Environmental Pollution): বৃদ্ধি হোৱা জনসংখ্যাৰ বাবে অধিক উদ্যোগ, বাহন আদি ব্যৱহাৰৰ ফলত বায়ু, পানী আৰু মাটিৰ দূষণ বৃদ্ধি পায়।
- বাস্তুতন্ত্ৰৰ অৱনতি (Ecosystem Degradation): বনাঞ্চল উচ্ছেদ, মাটি ক্ষয় আদি কাৰ্যকলাপৰ ফলত জীৱবৈচিত্ৰ্য হ্ৰাস পায় আৰু বাস্তুতন্ত্ৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
- জলবায়ু পৰিৱৰ্তন (Climate Change): অধিক জনসংখ্যাৰ কাৰ্বন নিৰ্গমনৰ ফলত গ্ৰীণহাউচ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পায়, যিয়ে গড় উষ্ণতা বৃদ্ধিত অৱদান ৰখে।
21. নগৰীকৰণ আৰু বজাৰকেন্দ্ৰিক কৃষিৰ সম্পৰ্কত এটি আভাস দিয়া। Discuss briefly the relationship between urbanisation and market gardening.
উত্তৰ: নগৰীকৰণ আৰু বজাৰকেন্দ্ৰিক কৃষিৰ মাজত এক ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক বিদ্যমান। নগৰায়ণৰ ফলত জনসংখ্যা বৃদ্ধি পায় আৰু খাদ্যৰ প্ৰতি চাহিদা বৃদ্ধি পায়। এই চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ, নগৰৰ ওচৰৰ অঞ্চলসমূহত বজাৰকেন্দ্ৰিক কৃষি বিকাশ লাভ কৰে, য’ত উচ্চ মূল্যৰ শাক-পাচলি, ফল-মূল আদি উৎপাদন কৰা হয়। এই পদ্ধতিয়ে নগৰবাসীক তাজা আৰু স্থানীয়ভাৱে উৎপাদিত খাদ্য যোগান ধৰাৰ লগতে স্থানীয় অৰ্থনীতি শক্তিশালী কৰে আৰু পৰিবেশগত সুবিধা প্ৰদান কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, অসমত নগৰায়ণৰ ফলত কৃষি আধুনিকীকৰণ আৰু কৃষকৰ আয়ৰ উন্নতিৰ বাবে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰা হৈছে, যেনে অসম কৃষি ব্যৱসায় আৰু গ্ৰাম্য ৰূপান্তৰ প্ৰকল্প (APART), যিয়ে উৎপাদনশীলতা আৰু বজাৰ প্ৰৱেশ বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে।
22. বতৰ আৰু জলবায়ু বুলিলে কি বুজা? বতৰ আৰু জলবায়ু নিৰ্ধাৰণ কৰা বিভিন্ন কাৰকসমূহ উল্লেখ কৰা আৰু যিকোনো এটি কাৰকৰ বিষয়ে চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা। What do you mean by weather and climate? Mention the factors affecting weather and climate and explain briefly any one of them.
উত্তৰ: বতৰ (Weather) আৰু জলবায়ু (Climate) শব্দ দুটা প্ৰায় একে অৰ্থৰ যেন লাগিলেও, এই দুয়োটাৰ মাজত গুৰুত্বপূর্ণ পাৰ্থক্য আছে।
- বতৰ (Weather): বতৰ হৈছে কিছুমান ক্ষণস্থায়ী বায়ুমণ্ডলীয় অৱস্থাৰ সমষ্টি, যেনে তাপমাত্ৰা, আর্দ্ৰতা, বতাহৰ গতি আৰু দিশ, মেঘৰ আৱৰণ, আৰু বৰষুণ। এই অৱস্থাসমূহ কিছুমান ঘণ্টা, দিন বা সপ্তাহৰ ভিতৰত সলনি হয়।
- জলবায়ু (Climate): জলবায়ু হৈছে কোনো নিৰ্দিষ্ট স্থানৰ দীঘলীয়া সময়ৰ (সাধাৰণতে ৩০ বছৰৰ) বায়ুমণ্ডলীয় অৱস্থাৰ গড়। ই বতৰীয় ধাৰণাসমূহৰ দীঘলীয়া প্ৰৱণতা আৰু ধাৰণাক বুজায়।
বতৰ আৰু জলবায়ুক প্ৰভাৱিত কৰা কাৰকসমূহ:
- অক্ষাংশ (Latitude): পৃথিৱীৰ ক’ত অৱস্থিত তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সূৰ্যৰ কিৰণৰ প্ৰৱণতা সলনি হয়, যাৰ ফলত তাপমাত্ৰা বেলেগ হয়।
- উচ্চতা (Altitude): সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা উচ্চতা বাঢ়িলে তাপমাত্ৰা কমে। সাধাৰণতে, উচ্চতা ১,০০০ মিটাৰ বৃদ্ধি পালে তাপমাত্ৰা প্ৰায় ৬.৫°C কমে।
- সমুদ্রৰ পৰা দূৰত্ব (Distance from the Sea): সমুদ্রৰ ওচৰত থকা স্থানসমূহত তাপমাত্ৰাৰ পাৰ্থক্য কম হয়, কাৰণ পানীয়ে তাপ সঞ্চয় আৰু মুক্তি দিয়া সময়ত স্থলভাগতকৈ অধিক সময় লয়।
- বতাহৰ ধাৰা (Ocean Currents): গৰম আৰু ঠাণ্ডা বতাহৰ ধাৰাই ওচৰৰ স্থলভাগৰ তাপমাত্ৰা আৰু আর্দ্ৰতাত প্ৰভাৱ পেলায়।
- প্ৰৱলতা (Topography): পৰ্বত, উপত্যকা আদি ভূ-আকৃতি বতৰ আৰু জলবায়ুত প্ৰভাৱ পেলায়। উদাহৰণস্বৰূপে, পৰ্বতৰ ধাৰতে বৰষুণৰ পৰিমাণ সলনি কৰে।
উচ্চতাৰ বিষয়ে চমু বিৱৰণ:
উচ্চতা বাঢ়িলে বায়ুমণ্ডল পাতল হয় আৰু তাপ সঞ্চয় কৰাৰ ক্ষমতা কমে, যাৰ ফলত উচ্চ স্থানসমূহত তাপমাত্ৰা কম হয়। এই কাৰণে, পৰ্বতৰ ওপৰ অংশত সৰ্বদা ঠাণ্ডা অৱস্থা দেখা যায়, আৰু বহু পৰ্বতৰ চূড়াত বৰফেৰে আৱৃত থাকে।
23. জনসংখ্যা বিতৰণত ভূ-অৱয়ৱ আৰু জলবায়ুৰ ভূমিকা সম্পৰ্কে উদাহৰণসহ আলোচনা কৰা। Discuss with examples the role of topography and climate in population distribution.
উত্তৰ: জনসংখ্যা বিতৰণত ভূ-আকৃতি (Topography) আৰু জলবায়ু (Climate) দুয়োটাই গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
ভূ-আকৃতিৰ প্ৰভাৱ:
- সমতল ভূমি: সমতল অঞ্চলসমূহত কৃষি, বসতি আৰু পৰিবহণ ব্যৱস্থাৰ বাবে সুবিধাজনক হয়, যাৰ ফলত এই স্থানসমূহত জনসংখ্যা অধিক ঘনত্বযুক্ত হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতৰ গঙ্গা উপত্যকা।
- পৰ্বতীয়া অঞ্চল: উচ্চ পৰ্বতীয়া স্থানসমূহত ঠাণ্ডা তাপমাত্ৰা, কঠিন ভূ-প্ৰকৃতি আৰু পৰিবহণৰ অসুবিধাৰ বাবে জনসংখ্যা কম হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, হিমালয় পৰ্বত মালা।
জলবায়ুৰ প্ৰভাৱ:
- উষ্ণ আৰু আর্দ্ৰ জলবায়ু: উষ্ণ আৰু আর্দ্ৰ জলবায়ুযুক্ত স্থানসমূহত কৃষি আৰু বসতিৰ বাবে উপযোগী হয়, যাৰ ফলত জনসংখ্যা অধিক হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতৰ পশ্চিমবঙ্গ আৰু বাংলাদেশ।
- অৰ্ধ-শুষ্ক আৰু শুষ্ক জলবায়ু: এই অঞ্চলসমূহত পানীৰ অভাৱ আৰু উচ্চ তাপমাত্ৰাৰ বাবে কৃষি কঠিন হয়, যাৰ ফলত জনসংখ্যা কম হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ৰাজস্থানৰ থাৰ মৰুভূমি।
24. চমুটোকা লিখা (যিকোনো ২ টা):
(a) বায়ুমণ্ডলীয় চাপ (Atmospheric Pressure):
বায়ুমণ্ডলীয় চাপ হৈছে বায়ুমণ্ডলত থকা বায়ুৰ ওজনৰ ফলত নিৰ্দিষ্ট স্থানত প্ৰতি একক ক্ষেত্ৰফলত প্ৰয়োগ কৰা বল। ই সাধাৰণতে সমুদ্র পৃষ্ঠত ১০১৩.২৫ হেক্টোপাস্কেল (hPa) বা ৭৬০ মিমি বুধৰ সমান হয়। উচ্চতা বাঢ়িলে বায়ুমণ্ডলীয় চাপ কমে, কাৰণ ওপৰৰ বায়ুৰ পৰিমাণ কমে।
(b) ছাভানা জলবায়ু (Savannah Climate):
ছাভানা জলবায়ু হৈছে উষ্ণমণ্ডলীয় অঞ্চলসমূহত পোৱা এবিধ জলবায়ু, য’ত গ্ৰীষ্মকালত আর্দ্ৰ আৰু বৰষুণযুক্ত আৰু শীতকালত শুষ্ক অৱস্থা থাকে। এই জলবায়ুত সাধাৰণতে বছৰত ২০-৫০ ইঞ্চি বৰষুণ হয়, যাৰ অধিকাংশ গ্ৰীষ্মকালত হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, আফ্ৰিকাৰ বিস্তীৰ্ণ অঞ্চলসমূহত ছাভানা জলবায়ু দেখা যায়।
25. ভাৰতবৰ্ষৰ এখন আৰ্হি মানচিত্ৰ অংকন কৰি ২ টা লোহা-ইস্পাত উদ্যোগৰ অৱস্থান দেখুওৱা। Draw a sketch map of India and locate two iron and steel industries.
Conclusion
The Class 9 Geography Annual Examination Question Paper 2025 is structured to test students’ understanding of fundamental and advanced geographical concepts. By focusing on key topics and practicing previous question papers, students can improve their knowledge and perform well in the exam. This paper not only evaluates theoretical knowledge but also helps in developing critical thinking and analytical skills essential for higher studies in geography.
Students should focus on conceptual clarity, practice map-based questions, and revise important topics to excel in the Class 9 Geography Annual Examination 2025. Good luck!
